เทศน์เช้า วันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๖๑

พระอาจารย์สงบ มนสฺสนฺโต

ณ วัดป่าสันติพุทธาราม (วัดป่าเขาแดงใหญ่) ต.หนองกวาง อ.โพธาราม จ.ราชบุรี

ตั้งใจฟังธรรมะนะ ตั้งใจฟังธรรม เพราะวันนี้เป็นวันสำคัญของชาติ เป็นวันสำคัญของชาติเพราะเป็นวันเกิดของรัชกาลที่ ๙ ท่านได้สร้างคุณงามความดีไว้มาก ท่านได้สร้างคุณงามความดีไว้มากนะ ๑๔ ตุลา เดือนพฤษภา สิ่งที่ว่าท่านพาชาติรอดมา พาชาติรอดมานะ ความพาชาติรอดมา เห็นไหม

เรามีความกตัญญูกตเวที เรารู้จักบุญคุณของคน คนที่เคยมีบุญคุณต่อเรา คนที่ให้ความร่มเย็นเป็นสุขต่อเรา เราต้องซาบซึ้งบุญคุณของท่าน ถ้าซาบซึ้งบุญคุณของท่านนะ เราระลึกถึงท่าน เราเป็นคน เราเป็นคนที่รู้จักกตัญญูกตเวทีไง เราเป็นคนที่รู้จักความดีความชั่วไง คนที่ทำคุณงามความดีเป็นที่นั่งอยู่ในหัวใจของเรา เราทำบุญกุศล

วันนี้วันเกิดของท่าน เรามาเสียสละมาทำบุญกุศลของท่าน อุทิศส่วนกุศลเพื่อท่าน เพื่อเรา เพื่อทุกๆ คน

การทำคุณงามความดีๆ คนเราถ้ามันเป็นคนมันต้องแบ่งผิดชอบชั่วดีเป็น คนที่แบ่งผิดชอบชั่วดีเป็น ทั้งๆ ที่ไม่มีคนสอนมันก็รู้จักว่าดีและชั่ว แต่ถ้าคนที่มันหยาบช้า บอกมันเห็นถูกเป็นผิด เห็นผิดเป็นถูก มันเห็นชั่วเป็นดี เห็นดีเป็นชั่ว

เห็นชั่วเป็นดีไง เห็นว่าเอารัดเอาเปรียบเขา เขาข่มเหงรังแกเขาเป็นคุณงามความดี แต่คนที่เขามีความดี คนทุกข์คนยากขนาดไหนเขาเจือจานคน นี่ถ้าคนดี คนดีมันทำดีได้ง่าย ทำชั่วได้ยาก คนชั่วมันทำชั่วได้ง่าย ทำความดีได้ยาก แล้วคนชั่วมันก็มีมากในสังคม

พอมีมากในสังคม เราเกิดเป็นมนุษย์ เกิดมาพบพระพุทธศาสนา พระพุทธศาสนานะ องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าสร้างบุญกุศลมาเป็นพระโพธิ์สัตว์ ๔ อสงไขย ๘ อสงไขย ๑๖ อสงไขย กว่าท่านจะเกิดมาเป็นเจ้าชายสิทธัตถะ การทำคุณงามความดี การทำคุณงามความดี คุณงามความดีมันมาจากไหน

คุณงามความดีมันอยู่ที่การกระทำ

คนเรามันไม่ใช่ดีเพราะการเกิด มันดีเพราะการกระทำ ทำคุณงามความดี ทำคุณงามความดีทำมาแล้ว ๒,๐๐๐ กว่าปี

มันมีอาณาจักรหลายอาณาจักรเลย บุโรพุทโธ จากพระพุทธศาสนากลายเป็นอิสลาม กลายเป็นอะไรไป แต่บุโรพุทโธมันเป็นเครื่องยืนยันอยู่ ว่าความดีๆ ความดีที่มันนั่งอยู่ในหัวใจของคนมันยืนหยัด มันเป็นความจริงแน่นอน

อาณาจักรแต่ละอาณาจักรล่มสลายไปแล้ว เปลี่ยนแปลงไปแล้ว พระพุทธศาสนา ๒,๐๐๐ กว่าปีมาแล้ว ถ้าทำคุณงามความดีของแต่ละบุคคล ทำคุณงามความดีของแต่ละบุคคล ความดี ความดีอันนี้มันยั่งยืน

สิ่งที่ปลูกสร้างมันยั่งยืนที่ไหน อาณาจักรทั้งอาณาจักรมันล่มสลายไปหมดแล้ว แต่คนยังยืนอยู่ จิตที่เวียนว่ายตายเกิดในวัฏฏะ ถ้าจิตที่เวียนว่ายตายเกิดในวัฏฏะนั้นน่ะ เราซาบซึ้งถึงคุณงามความดีอันนั้น ซาบซึ้งคุณงามความดี ร่มโพธิ์ร่มไทรที่คุ้มครองดูแลพวกเรามา

คำว่า “คุ้มครองดูแลพวกเรามา” แล้วทุกคนบอก “ท่านไม่เห็นทำอะไรให้เราเลย ไม่เห็นทำอะไรให้เลย”

ถ้าสังคมมันร่มเย็นเป็นสุขนะ ดูสิ ดูผู้อพยพที่เขาอพยพหนีภัยกันไปน่ะ อพยพไปก็อพยพไปเจอภัย ลงทะเลไปก็ไปจมน้ำตาย เวลาไปทางบกก็ไปให้เขารีดไถ ไปให้แก๊งค้ามนุษย์มันเป็นสินค้าของมัน แต่เขาก็ไป ไปเพราะมันอยู่ไม่ได้ ไปเพราะมันอยู่ก็ตาย อยู่ก็ตาย มันต้องไปตายเอาดาบหน้า พอตายเอาดาบหน้า นี่ไง เพราะเราไม่ได้ประสบภัยไง ถ้าคนประสบภัยมันถึงซาบซึ้งถึงว่าความร่มเย็นเป็นสุขในสังคมมันสำคัญขนาดไหน ความสามัคคีกัน ความรักกัน ความผูกพันกัน มันมีคุณค่าขนาดไหน

แต่ถ้าคนว่า “อ้าว! ก็ไม่มีอยู่ ไม่มีกินน่ะ”

ไม่มีอยู่ ไม่มีกิน ถ้าคนเขาดีเขาก็เจือจานให้นะ คนเราคุ้มครองดูแลกัน แค่คุ้มครองดูแล ผู้ที่มีอำนาจอยู่ในสังคมใดก็แล้วแต่ คนที่เขาจะมาเบียดเบียนเขาไม่กล้านะ เพราะมีการคุ้มครองกันอยู่ มีการคุ้มครองดูแล มีการปกป้องกันอยู่ แต่ถ้าคนเราอยู่คนเดียว สัตว์ป่า ดูสิ เขาล่า พอมีกฎหมายออกมาห้ามล่าๆ มันก็ยังล่า แต่สุดท้ายแล้วถ้ากฎหมายมันเข้มแข็งขึ้นมามันก็งดการล่า นี่ก็เหมือนกัน ถ้ามีการคุ้มครองดูแล นี่มันมีคุณค่า คุณค่า เราอยู่ในร่มโพธิสมภารของท่าน

นี่พูดถึงว่าคนดีๆ คนดีเกิดยาก คนดีเกิดมาแล้วทำคุณงามความดี มันมีสิ่งเย้ายวนยั่วยวนทั้งนั้นน่ะ ทุกคนอยากเป็นคนดีๆ แต่พอมีอำนาจวาสนาขึ้นมาแล้วลืมตัวหมดน่ะ มันเป็นไปหมดนะ นี่พูดถึงสังคม ถ้าพูดถึงสังคม สังคมเกิดไปด้วยอะไร

ชาติ ชาติคือมนุษย์นี้อยู่ร่วมกัน กลายเป็นชนชั้นขึ้นมา เป็นชนชาติขึ้นมา ชนชาติขึ้นมา เห็นไหม ในครอบครัวของเรา ในตัวของเรา ความดีความชั่วในตัวของเรานะ ธรรมะขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามันละเอียดเข้ามาตรงนี้ไง

เวลาเราทำ เราทำสิ่งใดก็แล้วแต่ สังคมเห็น สังคมเขาให้คุณค่า สังคมเขาชื่นชมกัน แต่เราเป็นคนดีๆ เราทำของเรา ความลับไม่มีในโลก คิดดีคิดชั่วเราเป็นคนคิดเอง ถ้าเรามีสติมีปัญญาขึ้นมา ความคิดที่ไม่ดีมันขึ้นมาในใจ เราพยายามยับยั้งมันๆ แล้วสิ่งที่ยับยั้งมันได้คืออะไร คือสติ ถ้ามีสติขึ้นมา พระพุทธศาสนาเวลาสอน สอนเข้ามาที่นี่ไง

พระพุทธศาสนาสอนนะ สอนปฏิเสธการเคารพบูชารูปเคารพภายนอกทั้งสิ้น เวลาพุทธมามกะต้องถือพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ไม่ถือมงคลตื่นข่าว ไม่ถือลัทธิความเชื่อต่างๆ

ลัทธิความเชื่อไง ใครมาถุยน้ำลายใส่หัว ใครมาพ่นลมใส่หัว สาธุๆ

เขาทำอะไรให้เราไม่ได้หรอก เรามีสติปัญญาของเราเท่านั้น ถ้าเรามีสติปัญญาขึ้นมา เราเกิดมาเป็นมนุษย์ เกิดมาพบพระพุทธศาสนา พ่อแม่ปู่ย่าตายายของเราพาเข้าวัดๆ ดูสิ ทำไมเขาอยู่สุขสบายที่บ้าน ทำไมเขาไปบวชเป็นพระ เขาบวชเป็นพระขึ้นมาเขามีศีล ๒๒๗ เวลาเขามีศีล ๒๒๗ เขาทำเพื่ออะไร

เวลาครูบาอาจารย์ของเราท่านประพฤติปฏิบัติขึ้นมา ท่านขวนขวายของท่าน ท่านพยายามหาสัจจะหาความจริงในหัวใจของท่าน เวลาเราทุกข์เราร้อนขึ้นมา หัวใจของเรามันทุกข์ร้อนขนาดไหน เวลามีสติ มีปัญญา มีสมาธิขึ้นมา เวลามันมีความสงบ ความระงับเข้ามามันมีความสุขขนาดไหน ความสุขที่หาได้ในหัวใจ ถ้าความสุขที่หาได้ในหัวใจ เขาหากันอย่างไร ถ้าเขาหากันอย่างไร

เรานี่ไม่กล้าทำอะไรทั้งสิ้น กลัวไปหมด กลัวภูตผีปีศาจ กลัวคนมีอำนาจทำร้ายเรา

ใครจะทำอะไรเราได้ ยาพิษ ถ้าเราไม่กินเข้าไปมันจะมีพิษกับร่างกายเราได้อย่างไร ยาพิษมันจะมีพิษต่อเมื่อเราดื่มกินเข้าไปในร่างกายของเรา นี่ก็เหมือนกัน ใครจะมาบังคับบัญชาเราได้อย่างไร

ถ้าเรามีสติมีปัญญา เราศึกษาธรรมะขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เราศึกษาธรรมะขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เราจะรักษาคุ้มครองดูแลหัวใจของเรา รักษาดูแลคุ้มครองหัวใจของเรา

เราเกิดเป็นมนุษย์ เกิดมาพบพระพุทธศาสนานะ เราเกิดเป็นมนุษย์ เราเกิดมาเป็นชนชาติไทย เรามีกษัตริย์ที่มีเมตตาธรรมคุ้มครองดูแลเรามา มันจะเบียดเบียนมันจะทำลายกันบ้าง ไอ้นั่นมันเป็นนิสัยส่วนตัวของคน คนมีทั้งดีและชั่วทั้งสิ้น แต่สังคมโดยส่วนรวมมันมีเมตตาธรรมคุ้มครองเรามา

แล้วเวลาเรามีสติมีปัญญา เราเกิดเป็นมนุษย์ เกิดมาพบพระพุทธศาสนา เราศึกษาพระพุทธศาสนา พระพุทธศาสนาสอนเข้าไปในหัวใจของมนุษย์ พระพุทธศาสนาสอนเข้าไปในหัวใจของมนุษย์

มนุษย์ถ้ามันคิดดีงาม มนุษย์ถ้ามันมีอำนาจวาสนา แม้แต่ความกตัญญูกตเวที คนให้น้ำให้ท่าเราแค่มื้อเดียว เราเห็นบุญคุณของเขา นี่ดูแลประเทศทั้งประเทศนะ พาประเทศชาติรอดมาจากการย่ำยีการบีบคั้น การเอารัดเอาเปรียบของชาติมหาอำนาจ นี่พาชาติรอด พาชาติรอดมา

แล้วไอ้ความเห็นของคนมันก็มหาศาล อย่างนี้ไม่ดี อย่างนี้ไม่ถูก อย่างนี้ไม่ต้อง

แล้วมึงทำอะไร มึงมือใครยาวสาวได้สาวเอา มึงมีแต่ความเห็นแก่ตัว มึงมีแต่ความอยากดังอยากใหญ่ มึงไม่ได้คิดถึงส่วนรวมเลย แล้วมึงบอกอย่างนั้นไม่ถูกไม่ต้อง

การชักพาชาติทั้งชาติ คนทั้งสังคมไปในทางเดียวกันมันทำได้ยาก แต่ท่านทำเป็นตัวอย่าง คนที่เคารพนับถือบูชาเพราะท่านทำเป็นตัวอย่าง ท่านทำก่อน ทำก่อน แล้วทำเพื่อประโยชน์กับส่วนรวมๆ

ถ้าเราเห็นบุณเห็นคุณอย่างนั้นเราถึงมีคุณค่า คนเรามันจะเป็นคนขึ้นมามันต้องเห็นบุญคุณของคน คนจะเป็นคนขึ้นมา ผู้ที่มีกำลังมากกว่าก็คุ้มครองดูแลผู้ที่มีกำลังน้อยกว่า ผู้ที่ทำความดีงามแล้วโดนคนเหยียบย่ำทำลาย ถ้าเราช่วยเหลือเจือจานได้เราควรช่วยเหลือ

ถ้าเราช่วยเหลือเจือจานไม่ได้ เห็นไหม เพราะเวียนว่ายตายเกิดในวัฏฏะนะ เวลากรรมมันให้ผลๆ สัตว์โลกเป็นไปตามกรรม เวลามีเวรมีกรรมของเขานะ ในพระพุทธศาสนา เวลาองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าดำรงชีพอยู่ เวลาพระประพฤติปฏิบัติขึ้นมามีคุณงามความดีทั้งนั้นน่ะ โดนรังแกต่างๆ เขาถาม “ทำไมเป็นอย่างนั้น”

“มันไม่เป็นแค่ชาตินี้หรอก มันเป็นมาแต่อดีตชาติ ชาตินั้นเขาทำกันมาอย่างนั้น” ท่านเห็นหมดน่ะ แล้วท่านเห็นหมดแล้ว เราศึกษาไว้ให้เป็นคติธรรมในใจของเรา แต่ไม่ใช่ศึกษาไว้ให้เป็นเหยื่อ

ศึกษาแล้วเวลาเขาบอก “นี่มีกรรมๆ”

อ้าว! กรรม โทษนะ กรรมก็ของกู เกี่ยวอะไรกับมึง กรรมก็กรรมของกู

นี่ไง กรรมก็กรรมของเราไง ถ้ากรรมของเรา เรามีสติปัญญา องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าสอนแล้ว อตฺตา หิ อตฺตโน นาโถ ตนเป็นที่พึ่งแห่งตน ถ้าเราจะมีเวรมีกรรมขนาดไหน เวรกรรมนี้มันเป็นอดีต มันจะไปแก้ไขสิ่งใดไม่ได้ เราจะทำปัจจุบันนี้ให้ดีที่สุด

ถ้าเราจะทำปัจจุบันนี้ให้ดีที่สุดนะ เราตั้งสติไว้ สิ่งใดที่ทำแล้วมันขาดตกบกพร่อง สิ่งใดที่ทำแล้วไม่สมความปรารถนา อันนี้มันเป็นวาระ มันเป็นต่างๆ แต่เรามีสติมีปัญญาแก้ไข ถ้ามีสติมีปัญญาแก้ไข เราแก้ไขด้วยสติด้วยปัญญา ด้วยปัจจุบัน ไม่ใช่แก้ไขด้วยการอ้อนวอนไปร้องขอใครทั้งสิ้น เราทำคุณงามความดีของเรา

เรามองเด็กสิ เด็กที่มันรังแกกัน มันเล่นกันอยู่นี่ เรามองอยู่ เรายืนดูอยู่นี่ ถ้าเด็กคนไหนที่ไปรังแกเขาเป็นคนพาล เราเห็นแล้วเราเป็นอย่างไร เด็กที่มันเป็นคนดี เด็กที่มันทำเพื่อประโยชน์กับกลุ่มคนของมัน เราเห็นแล้วเป็นอย่างไร

นี่ก็เหมือนกันเ ราทำคุณงามความดีของเราๆ สักวันหนึ่งความดีต้องให้ผลแน่นอน ไม่ต้องอ้อนวอนขอใครทั้งสิ้น ไม่ต้องให้ใครมาช่วยเหลือเจือจาน แต่ถ้ามันจะเป็นความคุ้มครองดูแลช่วยเหลือเจือจานกัน อันนั้นก็เป็นอำนาจวาสนา อันนั้นก็เป็นบุญบารมี

แล้วสังคมอย่างนี้อย่าให้ใครมาหลอก พระพุทธศาสนานี้ไม่ให้ใครหลอกนะ พระพุทธศาสนาสอนให้คนฉลาด สอนให้คนยืนบนขาของตนเองได้ ถ้ามันสอนให้ฉลาดขึ้นมา เราจะค้นคว้าหาหัวใจของเราไม่ได้ ชาติประกอบไปด้วยสังคม สังคมประกอบด้วยครอบครัว ในครอบครัวก็มีความคิดแตกต่างกันไป แม้แต่ความคิดของเราคนเดียวมันก็ยังมีแตกต่างกันไป

แต่ถ้าเราศึกษาพระพุทธศาสนาแล้ว เราอย่าเพิ่งเชื่อๆ ศาสนานี้เป็นศรัทธา ศึกษาในพระพุทธศาสนานี้เป็นศรัทธานะ เป็นความเชื่อ ความเชื่อศรัทธา แต่ศรัทธานี้เขาศึกษามาให้ประพฤติปฏิบัติ

ธรรมะขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ปริยัติ ปฏิบัติ ปฏิเวธ ปริยัติมีความสำคัญไหม ถ้าไม่มีความสำคัญ ศาสนาจะไม่ยั่งยืนมาสองพันกว่าปี เพราะมีการศึกษา มีตำรับตำราเป็นการยืนยันมา แต่เดิมท่องจำกันมาก่อน แล้วพอสังคายนาครั้งที่ ๓ ถึงได้จดจารึกกันมา เวลาจดจารึกกันมา เวลาพิมพ์ผิดตัวหนึ่งมันมีความหมายผิดไปเลย

แต่เวลาทำขึ้นมาในหัวใจ ถ้ามันผิดไปแล้วมันจะมิจฉาไปทั้งหมด เห็นไหม

เวลาทำความจริงขึ้นมา ศีล สมาธิ ปัญญาในหัวใจนี้สำคัญมาก สำคัญมากเพราะอะไรเพราะมันมัชฌิมาปฏิปทา ความสมดุลความพอดีของมันแล้วลงตัวของมัน เพราะมันลงตัวได้ มันย้อนกลับไปทฤษฎี กลับไปธรรมะคำสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า มันเป็นอันเดียวกันๆ อันเดียวกันต่อเมื่อเราทำได้

แต่ธรรมะขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นสัจจะเป็นความจริง เป็นศาสดาของเรา แต่เราประพฤติปฏิบัติของเราไม่ได้มันก็ขัดแย้งกัน “โอ้โฮ! มันหมดกาลหมดสมัยแล้วล่ะ สมัยที่ทำได้มันตั้งสองพันกว่าปีมาแล้ว สมัยนี้ทำไม่ได้แล้วนี่แหละ” นี่ไง พอมันขัดแย้งกันมันก็มีความขัดแย้งต่อเนื่องกันไปตลอด

แต่ถ้าคนที่มีอำนาจวาสนานะ ทุกข์เป็นอริยสัจ ทุกข์เป็นความจริง แล้วสัตว์โลกที่เกิดมามีทุกข์ทุกๆ คน แล้วทำไมองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าถึงว่าทุกข์ควรกำหนด สมุทัยควรละ นิโรธด้วยมรรคด้วยผล มันนิโรธะมันเป็นไปได้อย่างไร ถ้าเราประพฤติปฏิบัติ เราทำสัจจะความจริงของเราขึ้นมาให้ได้

แล้วคนที่มีอำนาจวาสนา คนที่มีอำนาจวาสนาเขามีสติมีปัญญาของเขา ทรัพย์ทางโลกเราก็ขวนขวาย เราก็รักษา คนที่มันมีสัจจะตั้งแต่โลก เห็นไหม คนที่มีสัจจะ มีความมั่นคง อยู่ที่ไหนเขาก็มั่นคงของเขา เขาทำทางโลกเขาก็ประสบความสำเร็จของเขา แล้วเวลาเขาไปประพฤติปฏิบัติของเขา เขามีสัจจะ

ดูสิ เวลาหลวงตาท่านนั่ง นั่งตั้งแต่หกโมงเช้าจนอรุณรุ่งขึ้น ตั้งแต่หกโมงเย็นถึงหกโมงเช้า นั่งตลอดรุ่งๆ เวลามันตลอดรุ่งไป ๔-๕ ชั่วโมงมันจะมีความทุกข์ความยากลำบาก มันจะโหมกระหน่ำเข้ามา เวลาจิตมันสงบแล้วว่างหมด โล่งหมดเลย เวลาความว่างหมด โล่งหมด เหมือนคนนอนหลับเขาต้องตื่นเป็นเรื่องธรรมดา เวลาจิตสงบแล้วมันต้องคลายออกมา เวลาคลายออกมา ความทุกข์กระหน่ำมันซ้ำเข้ามาๆ สามรอบสี่รอบต่อคืนๆ เวลาการกระทำแบบนั้นน่ะ คนที่มีสัจจะมีความจริง มีอำนาจวาสนา เขาทำของเขาได้ เขาทำเพื่ออะไร

เขาทำนี่ ก็เราศึกษาธรรมะขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามาไง เราศึกษาธรรมวินัยขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่เป็นศาสดาไง องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าปรารถนามารื้อสัตว์ขนสัตว์ก็รื้อหัวใจของเรานี่ไง

เราศึกษามาแล้ว ปริยัติ ศาสนาที่มั่นคงมาได้เพราะมีปริยัติ มีสิ่งให้เราศึกษา แต่ศึกษามาเพื่อประพฤติปฏิบัติ ไม่ใช่ศึกษามาเอาความรู้นั้นมาหากิน ศึกษามามีการเผื่อแผ่เจือจานกันก็เป็นเรื่องหนึ่ง ถ้าศึกษามา ศึกษามาเพื่ออะไร

ศึกษามาความรู้แค่นี้ใช่ไหม ศึกษามาให้มันกุดด้วนใช่ไหม ศึกษามาให้มันจนตรอกใช่ไหม ศึกษาเข้าไปอั้นตู้ใช่ไหม ศึกษามาแล้วไม่รู้เลยว่าสมาธิเป็นอย่างไร ไม่รู้เลยว่ามรรคเป็นอย่างไร ไม่รู้อะไรเป็นความจริง ศึกษาจบแล้วนะ แต่ไม่รู้ความจริงเป็นอย่างไรเลย

แต่ผู้ที่ประพฤติปฏิบัติเวลาจิตมันสงบแล้วยกขึ้นสู่วิปัสสนา วิปัสสนา ถ้ามันวิปัสสนาโดยสัมมาทิฏฐิความเห็นที่ถูกต้องดีงาม ถ้าความเห็นที่ถูกต้องดีงามมันเป็นมรรคเป็นผลขึ้นมา อู๋ย! มันเห็นของมัน มันรู้ของมันนะ

แต่เวลาศึกษา ศึกษาจำมา จำธรรมะขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามา มรรค ๘ ดำริชอบ งานชอบ เพียรชอบ อู้ฮู! ท่องปากเปียกปากแฉะ แล้วพยายามจะสร้างรูปแบบให้มันเหมือนไง อย่างนี้ชอบ อย่างนี้ไม่ชอบ อย่างนี้ชอบ

แต่เวลามันเป็นจริงขึ้นมา ถ้าไม่ชอบก็ทุกข์ ถ้าไม่ชอบก็ลงสมาธิไม่ได้ ถ้าไม่ชอบ ปัญญามันเกิดแล้วมันก็จะหมุนลงไปสู่ความเห็นแก่ตัว

ถ้ามันพิจารณาแล้วพิจารณาเล่า เวลามันชอบ เฮ้ย! พิจารณาไปแล้วมันโล่งมันโถง มันขุดมันคุ้ย มันสำรอกมันคายออก คายทิฏฐิ คายมานะ ความความเห็นผิด คายความเห็นแก่ตัว คายความมืดบอด

เป็นไข้ไปหาหมอ หมอรักษาให้หายไข้ พอคนหายไข้มันกลับมาเป็นปกติมันก็สุขสบาย จิตใจถ้ามีแต่ความขี้โลภ ขี้โกรธ ขี้หลง มันมีแต่ความบีบคั้น มีแต่ความลังเลสงสัย มีแต่ความพลั้งเผลอทั้งสิ้น เวลามันสำรอกมันคายออกมา เหมือนกับคนไปหาหมอ รักษาแล้วอาการดีขึ้น นี่มันเป็นจริงอย่างนั้น เวลามรรคผลมันเกิดขึ้นไง

เวลาเกิดมาแล้ว เกิดมาเป็นมนุษย์ เกิดมาพบพระพุทธศาสนา พระพุทธศาสนาสอนถึงความจริงไง วันนี้วันสำคัญของชาติ เรามีหัวใจที่ระลึกถึงผู้ที่มีบุญคุณต่อชาติ เราได้อาศัยชาตินี้เป็นที่พึ่งพาอาศัย เรามีความกตัญญู กตัญญูถึงคนที่มีบุญมีคุณ ใครเห็นไง

คนดีเห็นความดีเป็นความดี ความชั่วเป็นความชั่ว คนชั่วเห็นความชั่วเป็นความดี เห็นความดีเป็นความชั่ว เห็นว่า เราจะสิ้นไร้ไม้ตอก เราจะไม่มีช่องทางหากิน เราจะไม่ร่ำไม่รวย...รวยแล้วทุกข์หรือเปล่า

แต่ถ้าเรามีสติมีปัญญาของเรา เรามีความสุข ความสงบ ความดีงามของเรา แล้วเราดำรงชีพของเรา ถ้ามันร่ำรวยขึ้นมาเป็นสัมมาทิฏฐิ ความรวยที่ความสุจริต ความสุจริตมันจะเข้าสู่สังคมไหนมันตรวจสอบได้ทั้งหมด

เราถ้ามีความสุจริตเราอาจหาญมากนะ ผู้ที่มีศีลจะเข้าในสังคมใดก็ได้ อาจหาญมาก ผู้ที่ทุศีลมันปิดไว้ มันปิดมันป้องไว้ มันกลัวคนเห็น มันกลัวคนรู้ มันอาจหาญไหมพวกทุศีล แต่พวกศีลสะอาดบริสุทธิ์นะ แล้วผู้มีธรรมนะอาจหาญมากกว่า ผู้ที่มีธรรม ธรรมเหนือโลก เหนือวัฏฏะ

สิ่งที่เราอยู่กันนี้ กามภพ รูปภพ อรูปภพ มันเป็นวาระชั่วคราว ทุกคนมีเวรมีกรรมต้องเสวยภพเสวยชาติตามแต่กรรมของสัตว์โลก แล้วไม่มีที่สิ้นสุด เวียนว่ายตายเกิดในวัฏฏะ แต่เวลาผู้ที่พ้นจากเวรจากกรรมยังมีชีวิตอยู่ นี่ผลของวัฏฏะ สิ่งนี้ธรรมเหนือโลก เหนือวัฏฏะ เหนือกามภพ รูปภพ อรูปภพ สิ่งนี้เป็นของชั่วคราวทั้งสิ้น

จิตนี้สำคัญกว่า สัจธรรมในหัวใจเลิศเลอกว่า แล้วมันอยู่ที่ไหน มันอยู่ในที่เรากราบไหว้กันอยู่ไง พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์

ก่อนสวดมนต์เรากราบพระพุทธ เพราะองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้ธรรม องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแสดงธรรม พระอัญญาโกณฑัญญะมีดวงตาเห็นธรรม แล้วธรรมอยู่ไหน ธรรมมันอยู่ในผู้ที่ศึกษาธรรมะขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามา แล้วปริยัติแล้วฝึกหัดประพฤติปฏิบัติให้มันเกิดขึ้นมาตามความเป็นจริง ธรรมมันอยู่ท่ามกลางหัวใจของคนที่รู้จริง ธรรมมันอยู่ท่ามกลางหัวใจของหลวงปู่เสาร์ หลวงปู่มั่น อยู่ในครูบาอาจารย์ของเราที่ท่านได้ทำได้จริง เพราะท่านทำได้จริงท่านถึงดำรงชีพด้วยความวิมุตติสุขในใจของท่านได้จริง

ชีวิตสัตว์โลกมันจะทุกข์มันจะยากนั้นมันเป็นวาสนาของสัตว์โลก คนที่มีอำนาจวาสนามีความเป็นจริงขึ้นมา ถ้ามันเห็นคุณค่าอย่างนี้ มันทำอย่างนี้ขึ้นมา มันจะเป็นประโยชน์กับหัวใจดวงนั้น

นี่พูดถึงว่าวันนี้วันสำคัญของชาติ แล้วชาติไทยเป็นชาติที่มีศาสนาพุทธเป็นศาสนาประจำชาติ มีศาสนาพุทธ ศาสนาพุทธเวลาอบรมบ่มเพาะเยาวชนของเรา ประชาชนของเราให้มีหัวใจที่เสียสละ หัวใจที่อย่าเบียดเบียนกันจนเกินไป แล้วมีใจที่เป็นธรรมนะ พระพุทธศาสนาคุ้มครองดูแลหัวใจของเรา เอวัง